De stoommachine is het apparaat dat de industriële revolutie mogelijk maakte, en de wereld ingrijpend veranderde. Voordat dit apparaat bestond moest alle arbeid worden uitgevoerd door de spierkracht van mens en dier, of door waterkracht – die onbetrouwbaar was en moeilijk naar een specifieke locatie te brengen viel. De stoommachine veranderde alles. Uit de verbranding van steenkool kon chemische energie worden vrijgemaakt die veranderen in bewegingsenergie. Daarmee konden pompen op en neer worden bewogen, blaasbalgen worden aangedreven, tandwielen rondgedraaid en locomotieven worden verplaatst. De stoommachine zorgde voor een exponentiële toename van de industriële productie, en leidde tot de ontwikkeling van betere, snellere, en lichtere machines die nog meer arbeid konden uitvoeren.
[IMAGE=ermQOUfHoYzk.jpg]
De uitvinding van de stoommachine
De Griekse machinebouwer Hero ontwikkelde in de eerste eeuw na Christus al een klein machientje, dat een aeolopile werd genoemd. Het werkte net als een stoommachine met het principe van water, dat door hitte uitzet tot stoom. Het idee werd echter pas op grote schaal gebruikt in de 18e eeuw. De steenkoolmijnen in Engeland liepen regelmatig vol met water. De pompen die de mijnwerkers gebruikten om de schoenen droog te houden vereisten veel kracht. Verschillende wetenschappers probeerden machines te ontwikkelen die een oplossing zouden bieden. Door stoom te laten condenseren ontwikkelden deze machines een zuigende kracht, die het water omhoog trok. Dat was het begin van de reeks experimenten dat zou uitmonden in een stoommachine die constant heen-en-weer bewoog. Door de kracht van de stoom over te zetten op zuigers, drijfstangen en wielen kon er een continue beweging gecreëerd worden, een begin van een constant werkende machine.
Hoe werkt een stoommachine
Een wat verder doorontwikkelde stoommachine zoals je die op het einde van de 19e eeuw had bestaat uit veel metalen onderdelen. De belangrijkste daarvan zijn:
- de stoomketel, waarin een vuur water aan de kook brengt. De stoom neemt meer volume in dan het water en verplaatst een zuiger in de stoomketel beurtelings naar naar voren en naar achteren. een drijfstang, die de beweging van de zuiger overbrengt op een vliegwiel.
- het vliegwiel, dat ronddraait en als bron voor verschillende soorten arbeid kan worden gebruikt.
Waar werd de stoommachine ingezet
Engeland was in de 18e eeuw een mierenhoop vol enthousiaste (amateur)wetenschappers, die graag nieuwe experimenten ondernamen. Er werden dan ook al snel veel verschillende toepassingen voor de stoommachine bedacht. Sommige daarvan waren een complete mislukking, en andere legden de basis voor onze moderne samenleving. Het draaiende wiel van de stoommachine kon worden gebruikt om veel verschillende machines aan te drijven, waarvan een snel bewegend weefgetouw één van de eerste toepassingen was.
Ook grote voertuigen, waaronder stoomwagens, stoomwalsen en de stoomlocomotief werden een realiteit. De stoommachine kon gebruikt worden in peddelwielen en schroeven om snelle schepen mogelijk te maken. En tenslotte konden de machines worden gebruikt om elektriciteit op te wekken. De meer geavanceerde vorm van de stoommachine, de stoomturbine, wordt daar nog steeds voor gebruikt.
Door deze en andere toepassingen schoot de productie in Europa in de 19e eeuw de hemel in, wat leiden tot een enorme rijkdom, een stortvloed aan nieuwe uitvindingen en grote maatschappelijke veranderingen.
